Social media και παιδί: Πώς θα το μάθουμε να τα χρησιμοποιεί με ασφάλεια;

Σελιδοδείκτης Προσθήκη κριτικής

Περιγραφή

Πολλοί γονείς πλέον ανησυχούν για την υπερέκθεση των παιδιών τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (ή αλλιώς social media). Γεγονός που το επιβεβαιώνουν πρόσφατες έρευνες στην Ελλάδα, με βάση τις οποίες το 63% των παιδιών ασχολείται τουλάχιστον 2 ώρες ημερησίως με τα social media. Το πρόβλημα εντοπίζεται κυρίως στις ηλικίες 12 ετών και άνω. Τότε τα παιδιά αρχίζουν να δημιουργούν τους πρώτους τους λογαριασμούς στα διάφορα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Υπάρχει όμως και μια μερίδα παιδιών που δημιουργούν λογαριασμούς στα social από την ηλικία των 8-9 ετών.

Όπως γίνεται λοιπόν αντιληπτό, το ζήτημα πλέον δεν είναι αν θα επιτρέψουμε σε ένα παιδί, που έχει συμπληρώσει την απαιτούμενη ηλικία, να δημιουργήσει λογαριασμό στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή όχι. Αυτό που μας απασχολεί είναι πώς αυτό το παιδί, που αργά ή γρήγορα θα δημιουργήσει σίγουρα κάποιον λογαριασμό, θα μάθει να αντιμετωπίζει τις προκλήσεις. Πώς να προστατεύει τον εαυτό του από τους κινδύνους που υπάρχουν.

Ειδικά μάλιστα για τους εφήβους, έρευνα της Royal Society for Public Health στο Ηνωμένο Βασίλειο, έδειξε ότι οι πλατφόρμες κοινωνικών μέσων επηρεάζουν την υγεία και την ευημερία τους. Συγκεκριμένα, διαπίστωσαν ότι τα Snapchat, Facebook, Twitter και Instagram οδηγούν σε αυξημένα συναισθήματα κατάθλιψης, άγχους, κακής εικόνας για το σώμα τους και μοναξιάς.

Social media & η έλλειψη κοινωνικών δεξιοτήτων
Υπάρχει όμως και μία άλλη παράμετρος πέρα από την ψυχοσυναισθηματικές επιπτώσεις που είναι η έλλειψη κοινωνικών δεξιοτήτων από τα παιδιά. Οι σύγχρονοι έφηβοι πλέον, μαθαίνουν να κάνουν το μεγαλύτερο μέρος της επικοινωνίας τους κοιτάζοντας μια οθόνη, εισάγοντάς τους σε μια μορφή μη λεκτικής επικοινωνίας. Εκεί, η γλώσσα του σώματος και οι εκφράσεις του προσώπου είναι αόρατες. Επίσης, ένα εξίσου σημαντικό κομμάτι στην ανάπτυξης τους είναι το να μάθουν τα παιδιά να κάνουν φίλους και να συμμετέχουν επιχειρηματολογώντας σε μια συζήτηση. Να μάθουν να αλληλεπιδρούν με άλλα άτομα και να διαχειρίζονται τα συναισθήματά τους.

Τρόποι προστασίας του παιδιού κατά τη χρήση των social media
Τίθεται λοιπόν ένα εύλογο ερώτημα για το πώς εμείς οι γονείς μπορούμε να προστατέψουμε τα παιδιά μας από τις αρνητικές επιπτώσεις των social media. Πώς να προάγουμε έναν καλύτερο τρόπο διαχείρισης του χρόνου που δαπανούν σε αυτά; Παρακάτω θα σας προτείνω κάποιους απλούς τρόπους με τους οποίους μπορούμε να βοηθήσουμε τα παιδιά μας προς αυτήν την κατεύθυνση.

1. Ενημέρωση
Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνουμε ως γονείς είναι να είμαστε ενημερωμένοι τόσο για το ποιες εφαρμογές υπάρχουν στο κινητό των παιδιών μας, όσο και για τις δυνατότητες τις κάθε μιας από αυτές. Είναι επίσης απαραίτητο να γνωρίζουμε τις πολιτικές γύρω από τις ρυθμίσεις απορρήτου της κάθε εφαρμογής, έτσι ώστε να είμαστε σε θέση να του μάθουμε τους τρόπους με τους οποίους μπορεί να προστατέψει τον εαυτό του. Η πλειοψηφία των γονέων σήμερα γνωρίζουν το Instagram. Πόσοι όμως από αυτούς γνωρίζουν όλες τις δυνατότητες στις ρυθμίσεις απορρήτου και τον τρόπο με τον οποίο κάνουμε block και report σε ακατάλληλο περιεχόμενο;

2. Ιδιωτικότητα
Μαθαίνουμε στο παιδί την έννοια της on-line ιδιωτικότητας και πώς να την προστατεύουμε. Πριν δημιουργήσει τον πρώτο του λογαριασμό στα social media συμβουλεύουμε το παιδί ότι δεν θα ήταν ασφαλές να κοινοποιήσει κάποιες προσωπικές του πληροφορίες όπως την διεύθυνσή του, το τηλέφωνό του, την ημερομηνία γενεθλίων του, φωτογραφίες με ευαίσθητο περιεχόμενο, τοποθεσίες που συχνάζει, πληροφορίες για την προσωπική του ζωή και φυσικά τους προσωπικούς του κωδικούς. Όλα αυτά τα στοιχεία είναι ιδιωτικά και δεν θα πρέπει να τα κοινοποιεί σε κανέναν. Επιπλέον, είναι απαραίτητο να του εξηγήσουμε τους λόγους για τους οποίους ο λογαριασμός του πρέπει να είναι ιδιωτικός και να μην αποδέχεται αιτήματα φιλίας ή follow από αγνώστους.

3. Ψηφιακός πολίτης
Θα πρέπει να δώσουμε στο παιδί το μήνυμα ότι όπως συμπεριφερόμαστε στην πραγματική μας ζωή με κανόνες και σεβασμό προς τους άλλους, με τον ίδιο τρόπο πρέπει να αντιμετωπίζουμε τους ανθρώπους στα social media. Θα πρέπει να γίνει ξεκάθαρο στα παιδιά ότι ακόμα και αν βρίσκονται πίσω από την οθόνη ενός υπολογιστή δεν έχουν δικαίωμα να εκφοβίζουν και να κοροϊδεύουν κανέναν, να προσέχουν πολύ τους χαρακτηρισμούς και τις εκφράσεις τους στα on-line μηνύματα, αλλά και στις αναρτήσεις τους, καθώς στο διαδίκτυο τίποτα δεν μένει κρυφό και τίποτα δεν σβήνεται για πάντα. Από την άλλη μεριά. θα πρέπει να γνωρίζουν ότι σε περίπτωση που είναι αυτά το θύμα πώς να προφυλάξουν τον εαυτό τους και σε κάθε περίπτωση να ενημερώσουν για οτιδήποτε περίεργο τους συμβεί έναν ενήλικα που εμπιστεύονται.

4. Όρια
Ο καλύτερος τρόπος για να θέσουμε όρια στον χρόνο που αφιερώνουν τα παιδιά στα social media είναι να γίνουμε εμείς το καλό παράδειγμα. Εάν εμείς ως γονείς δεν μπορούμε να ελέγξουμε τον χρόνο που δαπανάμε στο κινητό και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τότε δεν μπορούμε να απαιτούμε από 13 και 15 χρονών παιδιά να το κάνουν. Άλλωστε, είναι γνωστό ότι τα παιδιά μαθαίνουν πολλά περισσότερα από την συμπεριφορά μας, παρά από τα λόγια μας. Εφόσον λοιπόν γίνουμε το καλό παράδειγμα τότε μπορούμε να ορίσουμε, συζητώντας μαζί με τα παιδιά τον χρόνο που θα αφιερώνουν στα social media. Επίσης, μπορούμε να μιλήσουμε για το πώς όλη αυτή η on-line δραστηριότητα θα πρέπει να ξεκινά αφού έχουν ολοκληρώσει τις υπόλοιπες υποχρεώσεις και εργασίες τους.

5. Κίνδυνοι
Πριν το παιδί μας δημιουργήσει τον πρώτο του λογαριασμό στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι σκόπιμο να του μιλήσουμε για τους ενδεχόμενους κινδύνους που μπορεί να συναντήσει. Ο λόγος βέβαια που θα το κάνουμε δεν είναι για να το φοβίσουμε αλλά για να το ενημερώσουμε, έτσι ώστε να είναι υποψιασμένο στην περίπτωση που κάποιος θελήσει να το βλάψει. Μιλάμε στο παιδί λοιπόν για τον Εθισμό στο Διαδίκτυο, το CyberBullyning, τη Διαδικτυακή Αποπλάνηση (Grooming), το Sextortion και το γεγονός ότι δεν αποδεχόμαστε αιτήματα φιλίας από ανθρώπους που δε γνωρίζουμε. Μαθαίνουμε στο παιδί να αναγνωρίζει τα σημάδια της κάθε απειλής, να προστατεύει τον εαυτό του και να ζητάει βοήθεια όποτε νιώσει φόβο, αμηχανία, ντροπή ή έχει τη οποιαδήποτε απορία.

Παπαδοπούλου Χριστίνα
Εκπαιδευτικός
MSc Νέες Τεχνολογίες στην Εκπαίδευση

Η Χριστίνα Παπαδοπούλου είναι απόφοιτη του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Δ.Π.Θ. και κάτοχος Μεταπτυχιακού Τίτλου Σπουδών στις Νέες Τεχνολογίες στην Εκπαίδευση του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, με ειδίκευση στην Εκπαιδευτική Ρομποτική. Έχει συμμετάσχει ως προπονήτρια μαθητικών ομάδων σε Πανελλήνιους Διαγωνισμούς Εκπαιδευτικής Ρομποτικής με αρκετές διακρίσεις.
Παράλληλα, έχει εκπαιδευτεί σε θέματα Ασφαλούς Πλοήγησης των παιδιών στο Διαδίκτυο, ενώ στα πλαίσια της συνεχούς επαγγελματικής εξέλιξης έχει επιμορφωθεί σε θέματα σχετικά με την εκπαίδευση STEM, την αντιμετώπιση της Σχολικής Βίας και του Εκφοβισμού, την Εκπαίδευση Ενηλίκων και την υλοποίηση ευρωπαϊκών εκπαιδευτικών προγραμμάτων.
Από το 2008 υπηρετεί στα σχολεία της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, έχοντας ως κύριο μέλημά της να προσφέρει στους μαθητές καινοτόμες εκπαιδευτικές δράσεις που θα ανοίξουν τους ορίζοντές τους και θα τους εμπνεύσουν.