Καθυστέρηση λόγου και ομιλίας

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ : Συμβουλές για γονείς

Περιγραφή

Διάλεξα να συζητήσουμε για την καθυστέρηση του λόγου και της ομιλίας καθώς απασχολεί πολλούς γονείς. Συνήθως αφορά παιδιά ηλικίας κάτω των 3 ετών και οι γονείς με καλούν, τις περισσότερες φορές, ιδιαίτερα αγχωμένοι και ανήσυχοι.

Το βασικό ερώτημα είναι εάν πρόκειται για ένα φυσιολογικό στάδιο στην εξέλιξη του παιδιού ή μπορεί να αποτελεί κομμάτι ενός αναπτυξιακού προβλήματος.
Για να συζητήσουμε αναλυτικά για την καθυστέρηση λόγου και ομιλίας πρέπει πρώτα να κατανοήσουμε τι εννοούμε όταν λέμε «λόγος» και «ομιλία».
Ο «λόγος» είναι η έμφυτη ικανότητα που έχουμε εμείς οι άνθρωποι από την στιγμή της γέννησής μας με σκοπό την παραγωγή της ομιλίας. Η «ομιλία» είναι είναι η πραγμάτωση του λόγου. Η ικανότητά μας να χρησιμοποιούμε λέξεις και προτάσεις με σκοπό να επικοινωνήσουμε. Από την άλλη πλευρά, η δυνατότητά μας να προσλαμβάνουμε και να αποκωδικοποιούμε ένα τέτοιο μήνυμα ονομάζεται «κατανόηση».

Η καθυστέρηση στην ανάπτυξη του λόγου και της ομιλίας χωρίζεται σε πρωτογενή και δευτερογενή.
Η πρωτογενής καθυστέρηση συμβαίνει όταν η ανάπτυξη των γλωσσικών δεξιοτήτων ενός παιδιού δεν συμβαδίζει με τη γενικότερή του ανάπτυξη σε όλους τους υπόλοιπους τομείς.
Η δευτερογενής καθυστέρηση συμβαίνει όταν οι δεξιότητες στο λόγο και την ομιλία καθυστερούν στον ίδιο βαθμό με άλλες δεξιότητες. Τις περισσότερες φορές η αιτιολογία μιας δευτερογενούς καθυστέρησης είναι γνωστή (αυτισμός, σύνδρομο, απώλεια ακοής κ.α).

Βασικά αναπτυξιακά στάδια
Πριν αρχίσουμε να ανησυχούμε αν το παιδί μας παρουσιάζει μια τέτοια καθυστέρηση, θα πρέπει να αναφέρουμε κάποια βασικά αναπτυξιακά ορόσημα.

• 0-6 μηνών: ανταποκρίνεται στους ήχους, γυρνά το κεφάλι όταν ακούει κάποιον ήχο, προσπαθεί να μιμηθεί ήχους.
• 7-12 μηνών: βαβίζει , ακούει και μιμείται ήχους, ανταποκρίνεται όταν ακούει το όνομά του, χρησιμοποιεί από μία έως τρεις λέξεις, αναγνωρίζει οικείους ανθρώπους.
• 13-18 μηνών: ηχολαλεί, μιλά ακατάληπτα μιμούμενος οικεία πρόσωπα, χρησιμοποιεί από 3 έως 20 λέξεις, ζητά αντικείμενα, ο λόγος αρχίζει και γίνεται κατανοητός από τους γύρω του.
• 19-24 μηνών: χρησιμοποιεί 50-100 λέξεις, κάνει συνδυασμούς λέξεων(ρήμα και ουσιαστικό), αντιλαμβάνεται τριακόσιες ή περισσότερες λέξεις, αναγνωρίζει και ονοματίζει πέντε ή περισσότερα μέλη του σώματός του , η ομιλία του είναι σε μεγάλο βαθμό κατανοητή από τους γύρω.
• 2 έως 3 ετών: χρησιμοποιεί περίπου 400 λέξεις, κάνει φράσεις-προτάσεις τριών λέξεων, χρησιμοποιεί αντωνυμίες, κάνει χρήση του ενικού και του πληθυντικού, η ομιλία του είναι σχεδόν πλήρως αντιληπτή από τους γύρω του.
• 3-4 ετών: κάνει προτάσεις με 5-6 λέξεις, κάνει διάλογο και ερωτήσεις, έχει απορίες, διηγείται τα βιώματα και εκφράζει τα συναισθήματά του, αφηγείται ιστορίες.
• 4-5 ετών: κάνει προτάσεις με 8 λέξεις, αναγνωρίζει και κατονομάζει 5 χρώματα, μετρά ως το 10, περιγράφει ιστορίες, απαντά σε ερωτήσεις, κάνει ερωτήσεις που αφορούν λέξεις που δεν γνωρίζει, ακούει προσεκτικά μια ιστορία

Ποια είναι λοιπόν τα χαρακτηριστικά της καθυστέρησης του λόγου και της ομιλίας;

• Τα παιδιά αυτά χρησιμοποιούν πολύ την εξωλεκτική ομιλία για να επικοινωνήσουν(νοήματα, χειρονομίες).
• Στα 2 έτη χρησιμοποιούν 15-20 λέξεις, ενώ ένα τυπικά αναπτυσσόμενο παιδί χρησιμοποιεί περίπου 200.
• Κατακτούν τις λέξεις με πολύ αργό ρυθμό.
• Δυσκολεύονται να συνδυάσουν τις λέξεις για να σχηματίσουν φράσεις ή προτάσεις.
• Δυσκολεύονται στη σύνταξη και τη γραμματική.
• Πολλές φορές δεν παρατηρούνται άλλα σημαντικά γνωστικά, αισθητηριακά ή συναισθηματικά ελλείμματα. Mια καθυστέρηση στην ανάπτυξη του λόγου και της ομιλίας, η οποία δεν αντιμετωπίζεται έγκαιρα από τους ειδικούς, μπορεί να οδηγήσει σε περαιτέρω προβλήματα και δυσκολίες καθώς το παιδί θα αναπτύσσεται.
• Πώς μπορώ να βοηθήσω το παιδί μου να αναπτύξει τις γλωσσικές του δεξιότητες;
  
  Τι πιο απλό και εποικοδομητικό από το να μιλάτε στο παιδί σας; Mιλήστε στο παιδί σας, περιγράψτε του ό,τι κάνετε. Κατονομάστε τα αντικείμενα που χρησιμοποιείτε. Ξεκινήστε μαζί του διαλόγους Όταν το παιδί ανταποκρίνεται, βγάζοντας ήχους και φωνούλες, συνεχίστε τον διάλογο!!! Είναι σημαντικό να είστε στο ύψος του παιδιού, να ‘‘κατεβείτε’’ στον κόσμο του.
• Διαβάστε στο παιδί σας βιβλία! Ξεκινήστε με έγχρωμα βιβλία με μεγάλες εικόνες. Περιγράψτε και δείξτε του ό,τι βλέπετε. Μιμηθείτε ήχους ζώων, οχημάτων και ζητήστε από το παιδί να σας δείξει αυτό που βλέπετε στο βιβλίο. Συνεχίστε με μουσικά βιβλία, βιβλία που περιλαμβάνουν υφές ή και διάφορους ήχους.
• Πάρτε το παιδί μαζί σας σε εξωτερικές δραστηριότητες και εξηγήστε του τα πάντα για τη φύση, το πάρκο ή την αγορά.
• Αφήστε το παιδί να παρατηρήσει τις εκφράσεις του προσώπου σας και τις κινήσεις του στόματός σας ενώ μιλάτε. Βάλτε χρώμα στη φωνή σας και αλλάξτε το ύφος σας. Εμπλουτίστε όσα λέτε χρησιμοποιώντας χειρονομίες
• Ζωγραφίστε με νερομπογιές, δαχτυλομπογιές, μαρκαδόρους και προσπαθείστε να επικοινωνείτε μαζί του διασκεδάζοντας.
• Χρησιμοποιείστε λούτρινα ζωάκια κούκλες, μινιατούρες και φιγούρες για να κάνετε φανταστικούς διαλόγους. Φροντίστε τις κούκλες όπως φροντίζουμε ένα μωρό, ενώ ταυτόχρονα περιγράφετε ό,τι κάνετε και ζητήστε από το παιδί να βοηθήσει.
• Κάποιες φορές, αφήστε το παιδί να σας καθοδηγήσει. Ακολουθήστε το κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού και παρατηρήστε με τι θέλει να ασχοληθεί. Μην το κατευθύνετε εσείς. Αν επιλέξει κάτι, μπορείτε να αλληλοεπιδράσετε μαζί του ακολουθώντας τους δικούς του κανόνες.

Ακολουθούμε και εδώ το περίφημο ρητό του Κλεόβουλου
”Παν μέτρον άριστον”
Η καλλιέργεια της γλωσσικής ανάπτυξης είναι πολύ σημαντική αλλά θα πρέπει να υπάρχει και σεβασμός στη φύση. Δεν χρειάζεται να κοπιάζετε όλη τη διάρκεια της ημέρας ούτε να καθοδηγείτε και να διορθώνετε συνέχεια το παιδί. Όλα θα πρέπει να γίνονται με μέτρο.

Φροντίστε να απολαμβάνετε το χρόνο με το παιδί σας και την αλληλεπίδραση μαζί του! Εντός ολίγων ημερών θα σας προτείνω και μερικά παιχνίδια από το αγαπημένο Loot4kids που εμένα με βοηθούν πολύ στις θεραπείες!

Που θα βρείτε την Μαρία Παπαδοπούλου
Αυτήν την περίοδο πραγματοποιώ κατ ΄ οίκον συνεδρίες στην ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλονίκης και συνεργάζομαι με το Κέντρο λογοθεραπείας Καλαμαριάς «Επικοινωνία».
Παρακολουθήστε το Blog του Loot4kids για τα επόμενα ενδιαφέροντα άρθρα, σχετικά με το παιχνίδι και την ανάπτυξη των παιδιών!!!
Είμαι στη διάθεσή σας προκειμένου να σας βοηθήσω να επιλέξετε το κατάλληλο παιχνίδι που ταιριάζει στο δικό σας παιδί και στις ανάγκες του.
Για οποιαδήποτε απορία μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μου στο papamary.logo@gmail.com
Θέλετε να μάθετε περισσότερα σχετικά με το παιχνίδι διαβάστε το παρακάτω άρθρο της ομάδας του Loot4kdis: Το παιχνίδι μέσα από την ματιά της Λογοθεραπείας.