Τα παραμύθια εκτός από μέσο ψυχαγωγίας και απασχόλησης των παιδιών μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως μέσο ενίσχυσης της γλωσσικής ανάπτυξης αλλά και άλλων δεξιοτήτων που σχετίζονται με τα παιδιά.

Κόκκινη κλωστή δεμένη, στην ανέμη τυλιγμένη, δωσ’ της κλώτσο να γυρίσει, παραμύθι ν’ αρχινίσει.

Φράση που έχει ακουστεί σε πολλά σπίτια και σχολεία εδώ και πολλά χρόνια και πάντα μας κατακλύζει από αναμνήσεις από την παιδική ή την ενήλικη ζωή μας.

Τα παραμύθια συμβάλλουν:

  • Στην ενίσχυση του δεσμού γονέα – παιδιού.
  • Στην ενίσχυση του λόγου και της επικοινωνίας.
  • Στην ενίσχυση και ανάπτυξη του λεξιλογίου.
  • Στην εκμάθηση χρήσης κανόνων της γλώσσας κατά τον προφορικό λόγο.
  • Στην ενίσχυση της αφηγηματικής ικανότητας.
  • Στην κατανόηση του προφορικού λόγου.
  • Στην συγκέντρωση προσοχής.
  • Στην συναισθηματική ανάπτυξη.
  • Στην ενίσχυση της φαντασίας και της εφευρετικότητας
  • Στην επίλυση προβλημάτων.
  • Στην κοινωνική ανάπτυξη.
  • Στην νοητική ανάπτυξη.
  • Στην φωνολογική ενημερότητα.
  • Μετ’ έπειτα στην ενίσχυση της ανάγνωσης και της γραφής.

Έπειτα από έρευνες της Αμερικανικής Ακαδημίας Παιδιατρικής η ανάγνωση βιβλίων στα μωρά διεγείρει την ανάπτυξη του εγκεφάλου και ενισχύει τις σχέσεις γονέα – παιδιού ενώ παράλληλα βοηθάει τις κοινωνικο-συναισθηματικές δεξιότητες του ως παιδί.

Παρουσιάζοντας την έρευνα στη Συνάντηση Παιδιατρικών Ακαδημαϊκών Εταιρειών το 2017, η επικεφαλής συγγραφέας Carolyn Cates επεσήμανε τα οφέλη της ανάγνωσης παραμυθιών σε μικρά μωρά: «Αυτό που μαθαίνουν όταν διαβάζετε μαζί τους ως βρέφη, εξακολουθεί να έχει επίδραση τέσσερα χρόνια αργότερα όταν πρόκειται να ξεκινήσει το δημοτικό σχολείο», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Τα παιδιά από την βρεφική ακόμα ηλικία κατανοούν τον λόγο και την ομιλία από τα γλωσσικά ερεθίσματα που δέχονται  από το περιβάλλον τους και με αυτόν τον τρόπο χτίζουν το δικό τους φωνολογικό σύστημα. Η ανάλυση και κατάκτηση της γλώσσας βασίζεται πάνω σε επίπεδα που απαιτούνται για την οργάνωση αυτής και αυτά είναι το περιεχόμενο, η δομή και η χρήση της γλώσσας. Οπότε προκύπτει η σημαντικότητα της ανάγνωσης παραμυθιών για την γλωσσική ανάπτυξη των παιδιών.

Πώς να διαβάσετε παραμύθια στα παιδιά για να ενισχύσετε την γλωσσική ανάπτυξη;

Παρακάτω θα  αναλύσω τον τρόπο που μπορεί η ανάγνωση των παραμυθιών να χρησιμοποιηθεί ως εργαλείο γλωσσικής ανάπτυξης από γονείς, θεραπευτές και εκπαιδευτικούς, αναλόγως την ηλικία του παιδιού.

  • Αρχικά είναι σημαντικό να δημιουργείστε ρουτίνες ανάγνωσης παραμυθιού, να διαβάζετε τα ίδια παραμύθια συχνά μέσα στον μήνα και να δίνεται επιλογή στο παιδί ανάμεσα σε 2-3 παραμύθια.
  • Κατονομάστε και δείξτε αντικείμενα και πρόσωπα από τις εικόνες του βιβλίου.
  • Βάλτε χρώμα και κατάλληλο τόνο στην φωνή σας.
  • Προσαρμόστε την φωνή σας στις φωνές των ηρώων για να κρατήσετε το ενδιαφέρον του παιδιού.
  • Κάντε έντονους ήχους ζώων και αντικειμένων και χρησιμοποιήστε επιφωνήματα.
  • Αφηγηθείτε την ιστορία αργά και καθαρά με απλό λεξιλόγιο και χρησιμοποιείστε μικρές προτάσεις.
  • Περιγράψτε εικόνες από το παραμύθι.
  • Παροτρύνεται το παιδί να εντοπίζει ξεχωριστές εικόνες σχετικές από το παραμύθι κατά την διάρκεια της αφήγησης.
  • Δώστε στο παιδί εικόνες του παραμυθιού για να τις βάλει σε σειρά αναλόγως την πλοκή της ιστορίας.
  • Παροτρύνεται το παιδί να αναδιηγηθεί το παραμύθι σε εσάς ή σε κάποιον άλλον στο οικείο του περιβάλλον.
  • Κάντε παύσεις για να συνεχίσει το παιδί την λέξη , την φράση ή την ιστορία.
  • Κάντε ερωτήσεις κατανόησης κατά την διάρκεια της ανάγνωσης.
  • Προσοχή στην συχνότητα των ερωτήσεων ώστε το παραμύθι να παραμείνει ευχάριστη δραστηριότητα και όχι μάθημα.
  • Εντοπίστε αντικείμενα από κατηγορίες μέσα στο βιβλίο (πχ φρούτα, λαχανικά).
  • Αφήστε το παιδί να μαντέψει ή/και να αλλάξει το τέλος της ιστορίας.
  • Κάντε ερωτήσεις κριτικής σκέψης “γιατί έγινε αυτό;” , “τι θα συνέβαινε αν ..”, “Εσύ τι θα έκανες στην θέση του ήρωα;”
  • Μιλήστε για τα συναισθήματα των ηρώων αναλόγως την κατάσταση που βιώνουν και για τα συναισθήματα που προκαλούν αυτές οι καταστάσεις στο παιδί και σε εσάς.

Πώς να επιλέξω παραμύθι κατάλληλο για την ηλικία του παιδιού μου;

  • 0-6 μηνών
    Επιλέξτε βιβλία πολυαισθητηριακά με διαφορετικές υφές, ήχους, κρυμμένες εσοχές, μαλακά ή/και υφασμάτινα.
  • 6-9 μηνών
    Επιλέξτε βιβλία με μεγάλες εικόνες και αρκετό χρώμα, με λίγα λόγια, κυρίως μικρές φράσεις.
  • 9-18 μηνών
    Επιλέξτε βιβλία με μικρές ιστορίες , στιχάκια που επαναλαμβάνονται, ομοιοκαταληξίες, εύκολο νόημα.
  • 18 μηνών και άνω
    Επιλέξτε μεγαλύτερες ιστορίες με πιο περίπλοκο νόημα και πιο λιτή εικονογράφηση , νόημα βασισμένο σε συναισθήματα, σε φοβίες και σε κοινωνική συμπεριφορά.

30 Προτάσεις Παραμυθιών Που Αγαπώ:

  • “Μια πυγολαμπίδα πολύ μόνη” – Eric Carle
  • “Γκριρ, μια ιστορία για την φιλία.” – Bob Biddulph
  • “Η θάλασσα είδε” – Tom Persival
  • Τικ και Τέλα – Όλη η σειρά βιβλίων – Scheffler Axel
  • “Το ψάρι του Χάρη” – Elschner Geraldine
  • “Θα σ’ αγαπώ ό,τι και αν γίνει” – Debi Gliori
  • “Γέτι, η δύναμη του ακόμη” – Μαρίνα Γιώτη
  • “Το δέντρο που έδινε” – Silverstein Shel
  • “Mια σκούπα , μα τι σκούπα” – Donaldson Julia
  • “Ο μικρός πρίγκιπας” – Αntoine de Saint
  • “Ο Ιπποπόκαμπος” – Τσάνταλη Κατρίνα
  • “Τα τρία μικρά λυκάκια” – Ευγένιος Τριβιζάς
  • “Μικροί Κύριοι και Μικρές Κυρίες”, όλη η σειρά – Χαργκριβσ Ρότζερ και Αντάμ
  • Έλμερ”, όλη η σειρά – Μακ Κι Ντέιβιντ
  • “Θα μ’ αγαπάς ακόμα;” – Λέμπλαν Κατρίν
  • “Ο μπαμπάς μου” – Soosh
  • “Καληνύχτα λέμε”- John Jory, Φίλιππος Μανδηλαράς
  • “Πως να πιάσεις ένα αστέρι” – Jeffers Oliver
  • “Ο Πιλοτίμος” – Οικονόμου Μανταλένα
  • “Ο Σο, μια λίγο αλλιώς ιστορία” – Ιουλιέτα Νταβέλα
  • “Μια κάμπια πολύ πεινασμένη” – Carle Eric
  • “Σ’ αγαπώ σχεδόν πάντα” – Λιένας Άννα
  • “Το τερατάκια των χρωμάτων” – Λένας Άννα
  • “Το λιοντάρι μέσα μας” – Τζίμη Φιλντ
  • “Ο μεγάλος θυμός” – Mireile d’ Alliance
  • “Πώς να κρύψεις ένα λιοντάρι” – όλη η σειρά – Helen Stephens
  • “Πες μου καφέ αρκούδα τι βλέπεις ;” – Martin Bill Jr/ Eric Carle
  • “Κρύωσες, Μάρκο;” – Hest Amy
  • “Η τελεία” – Reynolds H. Peter
  • “Το γκρούφαλο” – Julia Doladson

Πολυαισθητηριακά Βιβλία για παιδιά 0-3 ετών:

  • Yφασμάτινα βιβλία, Taf toys
  • Σειρά “Ο αρκουδάκος”
  • Σειρά “Παίζω κρυφτό”
  • Σειρά “Καληνύχτα”
  • Σειρά “Το πρώτο μου βιβλίο”
  • Σειρά “ Ο Ρένος”
  • Σειρά “Ψάξε να βρείς”
  • Σειρά “ Ο Σπότ” –
  • Σειρά “Βρες με “
  • “Ένα βιβλίο με ήχους”
  • “Ένα βιβλίο παιχνίδι”
  • Σειρά με μουσική “Ο πρώτος μου Μπάχ” κ.ο.κ
  • “Το γκρούφαλο”

Σε μικρές ηλικίες είναι πολύ πιθανό το παιδί λόγω της ταυτόχρονης κινητικής του ανάπτυξης να μην κάθεται αρκετή ώρα μαζί σας ώστε να του διαβάσετε βιβλίο. Ωστόσο μην απογοητεύεστε και συνεχίστε τις προσπάθειες. Ακόμα και η ελάχιστη εμπλοκή του παιδιού με τα παραμύθια μέσα στην μέρα συμβάλλει στην γλωσσική ανάπτυξη του παιδιού σε όλα τα ηλικιακά στάδια.

Φέρνοντας το παιδί σε επαφή με τα παραμύθια από μικρή ηλικία το βοηθάτε να αγαπήσει την ενασχόληση μαζί τους και χτίζεται ισχυρούς δεσμούς συναισθηματικής σύνδεσης μαζί του ως γονείς.

Αν θέλετε το παιδί σας να γίνει έξυπνο διαβάστε του παραμύθια. Αν θέλετε να γίνει πιο έξυπνο, διαβάστε του περισσότερα παραμύθια.
Albert Einstein

Πετμεζά Γεωργία
Λογοθεραπεύτρια
A.P.D in Child & Adolescence Psychology
Email επικοινωνίας: petmezageo3131@gmail.com

Η Γεωργία Πετμεζά είναι Λογοθεραπεύτρια με Δίπλωμα στην «Ψυχολογία Παιδιών Και Εφήβων». Στα πλαίσια της δια βίου εκπαίδευσης της έχει λάβει σημαντικό πλήθος εκπαιδεύσεων μεταξύ των οποίων: TEACCH, PECS, MAKATON, SIMATA, INTENSIVE INTERACTION, SENSORY MESSY PLAY, Παρέμβαση στον Πρώιμο Τραυλισμό PCI. Παρακολουθεί ατομικές και ομαδικές εποπτείες. Από το 2015 παρέχει τις υπηρεσίες της σε κέντρα ειδικών θεραπειών και είναι παράλληλη στήριξη σε παιδιά μη τυπικής ανάπτυξης στο σχολικό πλαίσιο.