Η μετάβαση από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό είναι συχνά μια στρεσογόνος περίοδος, τοσο για τα παιδιά όσο και για τους γονεις τους. Οι νέοι μαθητές πρέπει να ανταποκριθούν σε ένα πιο δομιμένο περιβάλλον, με λιγότερες ελευθερίες και περισσότερες απαιτήσεις. Συνήθως οι δασκαλοι ενημερώνουν τους γονείς για όποια δυσκολία , και αναφέρουν ‘ Ας του δώσουμε λίγο χρόνο μεχρι τα Χριστούγεννα και μετά βλέπουμε!’ Παραθέτουμε μια λιστα με καποιες από τις πιο βασικές δεξιότητες που χρειαζεται να εχει ένα πρωτάκι για να ανταποκριθεί στο ‘μεγαλο σχολείο’.
- Κανόνες: Το παιδί μπορεί να κατανοήσει και να ακολουθήσει τους κανόνες της τάξης. Σημαντικό να κατανοεί τις συνέπειες αν παραβεί κάποιον από αυτούς.
*Σε ποιον να απευθυνθώ σε περίπτωση δυσκολίας; Μπορεί να μας συμβουλέψει ένας εργοθεραπευτής ή ένας ψυχολόγος - Συγκέντρωση: Ο χρόνος συγκέντρωσης αυξάνεται με την ηλικία. Το παιδί μπορεί να ακούσει τον δάσκαλο για ένα λεπτό ανά ηλικιακό έτος χωρίς να διακόψει, άρα σε ένα ‘πρωτάκι’ περίπου 5-6 λεπτά. Επίσης, μπορεί να συγκεντρωθεί για να ολοκληρώσει ηλικιακά κατάλληλες ασκήσεις και παιχνίδια χωρίς να διακόψει.
*Σε ποιον να απευθυνθώ σε περίπτωση δυσκολίας; Μπορεί να μας συμβουλέψει ένας εργοθεραπευτής. - Κοινωνικότητα: Μπορεί να μοιράζεται, να συμμετέχει σε ομαδικά παιχνίδια, να λύνει διαφορές του με λόγια. Αναγνωρίζει και εκφράζει βασικά συναισθήματα.
*Σε ποιον να απευθυνθώ σε περίπτωση δυσκολίας; Μπορεί να μας συμβουλέψει ένας ψυχολόγος. - Λόγος- ομιλία: Έχει καθαρή άρθρωση, λέει όλα τα ‘γράμματα’ σωστά στην ομιλία του. (Προσοχή, γιατί συχνά όπως μιλάμε γράφουμε!). Αφηγείται κάτι που έζησε με λεπτομερείς και περιγράφει με σωστή δομή πρόσωπα και αντικείμενα. Δίνει βασικούς ορισμούς ( π.χ τι είναι η κότα;) και απλές οδηγίες πως παίζουμε κάτι, πως πάμε κάπου. Συμπληρώνει γλωσσικές αναλογίες (Το λεμόνι είναι ξινό, η ζάχαρη είναι…), γνωρίζει βασικό λεξιλόγιο, όπως και τα χρονικά ορόσημα.
*Σε ποιον να απευθυνθώ σε περίπτωση δυσκολίας; Μπορεί να μας συμβουλέψει ένας λογοθεραπευτής. - Λεπτή κίνηση: Ζωγραφίζει εντός πλαισίου, κρατάει το μολυβί με 3 δάχτυλα, γραφει και αντιγράφει σχήματα, γράμματα και αριθμούς. Ζωγραφίζει ανθρωπάκι, κόβει με ψαλίδι κουμπώνει κουμπιά και φερμουάρ.
*Σε ποιον να απευθυνθώ σε περίπτωση δυσκολίας; Μπορεί να μας συμβουλέψει ένας εργοθεραπευτής ή ένας ειδικός παιδαγωγός. - Μαθησιακά θέματα Μετράει μέχρι το 30, λέει την Αλφαβήτα, και αναγνωρίζει τα περισσότερα γράμματα κεφαλαια και μικρά. Έχει μάθει τα κάποια διφθογγα φωνηεντα και δίψηφα συμφωνα Μπορεί να χωρίσει την λέξη σε συλλαβές (παλαμάκια), να αναγνωρίσει με ποιο γράμμα ή/και συλλαβή αρχίζει μια λέξη, και να βρει λέξεις από ένα γράμμα που του είπαμε. Πλέον κάνει ανάγνωση λέξεων με σχετική άνεση, και μικρών προτάσεων. Γράφει και αντιγράφει αυτόνομα σε επίπεδο λέξης και μικρής πρότασης (πάντα της ύλης που δουλεύει στο σχολείο). Βάζει τόνους και σημεία στίξης. Αρχίζει να κατανοεί γραμματικούς κανόνες και κανόνες ορθογραφίας, ολοκληρώνει ασκήσεις μόνος, του με επεξήγηση από ενήλικα. Κανει πρόσθεση και αφαίρεση, και λύνει μικρά προβληματα ενός σκέλους. Αναγνωρίζει μεγαλύτερους από μικρότερους αριθμούς και τους σειροθετεί.
*Σε ποιον να απευθυνθώ σε περίπτωση δυσκολίας; Μπορεί να μας συμβουλέψει ένας εργοθεραπευτής, λογοθεραπευτής ή ειδικός παιδαγωγός. - Αυτονομία: Πηγαίνει μόνο του τουαλέτα, πλένει χέρια, τρώει με πιρούνι και κουτάλι. Ντύνεται- ξεντύνεται, προσέχει μην χτυπήσει στον χώρο, συμμαζεύει και προσέχει τα πράγματά του.
*Σε ποιον να απευθυνθώ σε περίπτωση δυσκολίας; Μπορεί να μας συμβουλέψει ένας εργοθεραπευτής.
Και αν δεν έχει κατακτήσει τα παραπάνω τι κάνουμε; Φυσικά δεν ανησυχούμε αν το παιδί δεν γνωρίζει λίγα από τα παραπάνω! Ενισχύουμε όποιες δεξιότητες υπολείπονται και παρακολουθούμε στενά την εξέλιξη του παιδιού! Αν όμως οι δεξιότητες που δεν έχουν κατακτηθεί είναι αρκετές, ή αν δεν έχουμε δει βελτίωση με τον καιρό καλό είναι να επισκεφτούμε έναν ιατρό αναπτυξιολόγο ή μια ομάδα με λογοθεραπευτή – εργοθεραπευτή για να μας κατευθύνουν! Γιατί η πρόληψη είναι πάντα προτιμότερη από την θεραπεία! Καλή σχολική χρονιά!
Βίλλη Ψυχογυιού, Λογοθεραπεύτρια , MSc Neuroscience of language.
Κέντρο ειδικών θεραπειών ΕΛΞΗ Νέα Σμύρνη
