Τι είναι το έκζεμα;
Το έκζεμα είναι μια δερματοπάθεια με φλεγμονή που δεν οφείλεται σε λοιμώδεις παράγοντες και χαρακτηρίζεται από κνησμό, ερύθημα (κοκκινίλα) και απολέπιση. Το έκζεμα ή αλλιώς δερματίτιδα περιγράφει μία αντίδραση σε μια ποικιλία από ερεθίσματα. Παρακάτω θα εξηγηθούν τα πιο συνηθισμένα από αυτά.
Έκζεμα & Ταξινόμηση
Υπάρχει το ενδογενές έκζεμα που οφείλεται σε ενδογενείς παράγοντες όπως π.χ. το άγχος, στρες και το εξωγενές έκζεμα, οφειλόμενο σε εξωγενείς παράγοντες π.χ αλλεργιογόνα. Περαιτέρω διαχωρίζουμε το έκζεμα σε οξύ και χρόνιο. Στο οξύ έκζεμα εμφανίζονται ερύθημα, οίδημα με βλατίδες (δηλαδή βλάβες στο δέρμα που προεξέχουν) και φυσαλίδες, το εξάνθημα είναι επώδυνο και κνησμώδες. Στο χρόνιο έκζεμα υπάρχει λειχηνοποίηση δηλαδή πάχυνση του δέρματος και φαίνονται έντονα οι δερματικές γραμμές, απολέπιση και ρωγμές.
Ερεθιστική δερματίτιδα εξ επαφής
Η δερματίτιδα, η οποία εκλύεται από εξωγενείς παράγοντες, συχνά χημικές ουσίες, είναι γνωστή ως δερματίτιδα από επαφή. Είναι ιδιαίτερα συχνή σε νοικοκυρές με μικρά παιδιά, καθώς και στη βιομηχανία. Η δερματίτιδα από επαφή μπορεί να οφείλεται στις επιδράσεις ερεθιστικών ουσιών ή αλλεργιογόνων, ή σε συνδυασμό των δύο, συχνά με τη συμβολή ενδογενών παραγόντων, όπως αναφέρθηκαν παραπάνω.
Όταν υπάρχει υποψία για αλλεργική δερματίτιδα από επαφή, μπορεί να διενεργηθούν επιδερμιδικές δοκιμασίες. Οι επιδερμιδικές δοκιμασίες γίνονται με τοποθέτηση ταινιών στην πλάτη που περιέχουν διάφορες ουσίες. Παραμένουν για 3 ημέρες και μετά αφαιρούνται και ελέγχεται η αντίδραση του δέρματος για κάθε ουσία.
Ένας σημαντικός διαχωρισμός από τις αλλεργικές αντιδράσεις σημειώνεται από το γεγονός ότι οι ερεθιστικές αντιδράσεις μπορούν να εμφανιστούν με την πρώτη έκθεση στην εκάστοτε ουσία, ενώ οι αλλεργικές αντιδράσεις απαιτούν 5-7 ημέρες προτού εκδηλωθούν. Εντούτοις, πολλές ερεθιστικές αντιδράσεις εντοπίζονται μετά από παρατεταμένη έκθεση της ερεθιστικής ουσίας στο δέρμα. Οι πιο σημαντικές είναι απορρυπαντικά, διαλύματα, σαπούνια, νερό κ.ά. συχνά σε συνδυασμό με υπερβολική θερμότητα ή ψύχος.
Συχνότερα προσβάλλονται τα χέρια και το πρόσωπο. Σημαντικό κομμάτι της θεραπείας είναι η αποφυγή της ενδεχόμενης ερεθιστικής ουσίας. Για παράδειγμα, σε μία δερματίτιδα στα χέρια μιας νοικοκυράς που καθαρίζει και πλένει για πολλές ώρες συστήνεται η χρήση γαντιών και η ελάττωση επαφής των χεριών με νερό και απορρυπαντικά. Τοπικά μπορούν να δοθούν στεροειδή και κρέμες/αλοιφές που να δημιουργούν φραγμό στην είσοδο ερεθιστικών ουσιών στο δέρμα.
Δερματίτιδα εκ σπαργάνων
Η δερματίτιδα εκ σπαργάνων είναι το συνηθέστερο εξάνθημα που προσβάλλει την περιοχή των σπαργάνων, δηλαδή της πάνας. Είναι συνήθης σε βρέφη ηλικίας λίγων εβδομάδων μέχρι 12 μηνών. Είναι μια ερεθιστική δερματίτιδα και οφείλεται στην παρατεταμένη επαφή του δέρματος με τα ούρα και τα κόπρανα.
Σμηγματορροϊκή δερματίτιδα
Η σμηγματορροϊκή δερματίτιδα είναι ένα εξάνθημα που έχει λέπι και συνήθως προσβάλλει το τριχωτό της κεφαλής και τα φρύδια. Στα βρέφη παρατηρείται η λεγόμενη νινίδα στο τριχωτό της κεφαλής.
Αλλεργική δερματίτιδα εξ επαφής
Η αλλεργική δερματίτιδα εξ επαφής είναι έκζεμα το οποίο επιδεινώνεται από κάποιο εξωγενή παράγοντα που αναγνωρίζεται από το ανοσοποιητικό σύστημα ως αντιγόνο(σαν εχθρός) και οδηγεί σε φλεγμονή. Η εμφάνιση της δερματίτιδας σε μία συγκεκριμένη θέση υποδηλώνει επαφή με συγκεκριμένα αντικείμενα όπως για παράδειγμα δερματίτιδα από το νικέλιο αγκράφας ρολογιού. Τα συνηθέστερα αλλεργιογόνα είναι οι αρωματικές ουσίες, τα συντηρητικά, ουσίες που βρίσκονται σε βαφές π.χ. μαλλιών, τα φυτά. Σε αυτή την περίπτωση είναι καλό να γίνονται οι επιδερμιδικές δοκιμασίες για να βρίσκεται η υπαίτια ουσία που δημιουργεί την αλλεργία.
Ατοπικό έκζεμα
Το ατοπικό έκζεμα είναι, κατά κύριο λόγο, νόσος της παιδικής ηλικίας που χαρακτηρίζεται από δερματοπάθεια με φλεγμονή και έχει ως προεξάρχον σύμπτωμα τον έντονο κνησμό. Συχνά οι ασθενείς με ατοπική δερματίτιδα έχουν και αλλεργικό άσθμα, αλλεργική ρινίτιδα, επιπεφυκίτιδα ή αλλεργία σε κάποιο τρόφιμο.
Η ατοπική δερματίτιδα μπορεί να είναι οξεία ή και χρόνια. Οι περισσότεροι ασθενείς προσβάλλονται μεταξύ βρεφικής ηλικίας και της ηλικίας των 12 ετών. Στα νεογνά οι πάσχουσες περιοχές είναι το πρόσωπο, το τριχωτό της κεφαλής, ενώ η περιοχή της πάνας συνήθως είναι ελεύθερη δερματοπάθειας. Σε μεγαλύτερες ηλικίες πάσχουν οι καμπτικές πτυχές, ο λαιμός και τα βλέφαρα.
Τα άτομα με ατοπικό έκζεμα έχουν ξηρό δέρμα και είναι πιο ευαίσθητα σε ερεθιστικές ουσίες. Συνήθως υπάρχουν βακτηριακές επιμολύνσεις των δερματικών βλαβών με σταφυλόκοκκο, λόγω ξεσμού και λύσης της συνέχειας του δέρματος.
Έκζεμα & επιβαρυντικοί παράγοντες
Επιβαρυντικοί παράγοντες είναι η αφυδάτωση του δέρματος λόγω συχνού πλυσίματος των χεριών και του σώματος, η χρήση σαπουνιών και απορριπαντικών, ορμονικοί παράγοντες και επιμολύνσεις. Το καλοκαίρι οι δερματικές βλάβες βελτιώνονται, ενώ το χειμώνα επιδεινώνονται. Αυτό συμβαίνει , διότι λόγω του κρύου το δέρμα είναι πιο ξηρό. Τα μάλλινα και τα συνθετικά ενδύματα θα πρέπει να αποφεύγονται και να προτιμώνται τα βαμβακερά.
Έκζεμα & μέτρα αντιμετώπισης
Σημαντικά μέτρα αντιμετώπισης της ατοπικής δερματίτιδας είναι η εκπαίδευση του ασθενούς, ώστε να αποφεύγει την τριβή και τον ξεσμό. Άλλα είναι το πλύσιμο του δέρματος, που πρέπει να γίνεται με ήπια σαπούνια ειδικά για την ατοπική δερματίτιδα, η καθημερινή ενυδάτωση του δέρματος με εφαρμογή μαλακτικών χωρίς άρωμα και η αποφυγή αλλεργιογόνων όπως π.χ. σκόνη, τρίχες από κατοικίδια, γύρη κλπ.
Έκζεμα & φαρμακευτική αγωγή
Από φαρμακευτική αγωγή δίνονται αντιισταμινικά για τον κνησμό από του στόματος, τοπική αντιφλεγμονώδης θεραπεία με κορτικοστεροειδή, τοπικά αντιβιοτικά και ανοσοκατασταλτικοί παράγοντες που εφαρμόζονται τοπικά.
Γκιγκέλος Γιώργος
Δερματολόγος Αφροδισιολόγος
Τ. Ιατρός Νοσοκομείου Συγγρός
Τηλ.: 210.7222155 (ιατρείο) & 6944897997
Διεύθυνση: Ιφικράτους 6, Παγκράτι, 11634
E-mail: gkigkelos@yahoo.gr
www.drgigelos.gr
Facebook: Dr Gigelos clinic
Instagram: drgigelosclinic
Ο Γκιγκέλος Γεώργιος, δερματολόγος-αφροδισιολόγος, είναι απόφοιτος της Ιατρικής Σχολής και πρώην ιατρός και συνεργάτης του Νοσοκομείου “Ανδρέας Συγγρός”. Τα τελευταία 30 χρόνια έχει εμπειρία στην κλινική δερματολογία, αφροδισιολογία, αισθητική και χειρουργική δερματολογία. Αναλαμβάνει περιστατικά κάθε ηλικίας και ποικίλης φύσεως όπως ακμή, oυλές, κονδυλώματα, ευρυαγγείες, peeling, εμφυτεύματα υαλουρονικού οξέως αλλά και botox. Ο γιατρός ιδιωτεύει στο Παγκράτι και στο ιατρείο παρέχονται και υπηρεσίες laser αποτρίχωσης, fractional laser, καθαρισμού προσώπου κ.ά.
