Η πλαγιοκεφαλία στα βρέφη: Ποια είναι η σωστή αντιμετώπιση

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ : Υγεία / Συμβουλές για γονείς, Συμβουλές για γονείς

Περιγραφή

Τα νεογέννητα μωρά μερικές φορές μπορεί να εμφανίσουν μια ελαφριά ασυμμετρία στο κεφάλι τους. Πολλοί γονείς ανησυχούν με αυτήν την εικόνα και θεωρούν πως κάτι συμβαίνει στο βρέφος τους. Η πλαγιοκεφαλία είναι κάτι σύνηθες, θεραπεύεται εύκολα και δεν συνδέεται με κάποια διαταραχή ή πρόβλημα στην ανάπτυξη.

Τι είναι η πλαγιοκεφαλία;
Η πλαγιοκεφαλία είναι η κατάσταση στην οποία μια πλευρά του κρανίου του μωρού είναι πιο επίπεδη, δηλαδή μοιάζει «πατημένη», με αποτέλεσμα το κεφάλι του μωρού να φαίνεται ασύμμετρο. Πολλές φορές εκτός από την επίπεδη επιφάνεια μπορεί το ένα αυτί να είναι λίγο πιο μπροστά, το μέτωπο και το πρόσωπο από την επίπεδη πλευρά να προβάλλουν και το κεφάλι να έχει ένα πιο παραλληλόγραμμο σχήμα όταν το κοιτά κανείς από πάνω.

Η πλαγιοκεφαλία μπορεί να παρατηρηθεί από την γέννηση ή να αναπτυχθεί καθώς το παιδί μεγαλώνει με την πάροδο των μηνών. Η ασυμμετρία του κρανίου είναι και το μοναδικό σύμπτωμα της πλαγιοκεφαλίας, μιας και η κατάσταση αυτή δεν συνδέεται με πόνο ή νοητικές διαταραχές. 
Συνηθέστερα αφορά το πίσω μέρος του κεφαλιού και είναι μια αρκετά κοινή και γενικά εύκολα θεραπεύσιμη κατάσταση.

Αιτίες πλαγιοκεφαλίας:

1. Θέση στον ύπνο
Το 1992 η Αμερικανική Παιδιατρική Εταιρεία σύστησε όλα τα βρέφη να κοιμούνται ανάσκελα για την αποφυγή του Συνδρόμου Αιφνίδιου Θανάτου. Με αυτή τη σύσταση το σύνδρομο έχει μειωθεί σημαντικά, αλλά η συνεχής πίεση που ασκείται στο πίσω μέρος του κρανίου λόγω της ύπτιας θέσης έχει προκαλέσει αύξηση της πλαγιοκεφαλίας σε ένα ποσοστό 20-25%. 

Παρά το γεγονός αυτό, η Αμερικάνικη Παιδιατρική Εταιρεία επιμένει στην οδηγία για ύπνο ανάσκελα καθώς η προφύλαξη από το Σύνδρομο Αιφνίδιου Βρεφικού Θανάτου είναι ιδιαίτερα σημαντική.

2. Θέση μέσα στη μήτρα
Ορισμένες φορές η πλαγιοκεφαλία μπορεί να παρατηρηθεί αμέσως μετά τη γέννηση και οφείλεται στη θέση που είχε το μωρό μέσα στη μήτρα. Αυτή η μορφή είναι πιο συχνή σε πολλαπλές κυήσεις, γιατί τα δίδυμα ή τα τρίδυμα δεν έχουν πολύ χώρο μέσα στην κοιλιά. Αυτή η μορφή πλαγιοκεφαλία συνήθως δε χρειάζεται καμία παρέμβαση και περνά από μόνη της περίπου σε 6 βδομάδες.

3. Προωρότητα
Τα πρόωρα νεογνά έχουν πολύ μαλακό κεφάλι και επιπλέον δεν έχουν τη δύναμη να το γυρίσουν. Επομένως το κεφάλι μπορεί πιο εύκολα να επιπεδωθεί από τη μία πλευρά, λόγω πίεσης από το κρεβατάκι.

4. Το ραιβόκρανο
Η βράχυνση των μυών του λαιμού από τη μία πλευρά ονομάζεται ραιβόκρανο και μπορεί να οδηγήσει σε αντιρροπιστική μόνιμη στροφή του κεφαλιού προς μία πλευρά και επομένως λόγω μόνιμης πίεσης σε πλαγιοκεφαλία. Η διόρθωση αυτής της κατάστασης γίνεται με ειδικές ασκήσεις, ενώ πολύ σπάνια απαιτείται χειρουργείο.

5. Κρανιοσυνοστέωση
Πολύ πιο σπάνια η πλαγιοκεφαλία οφείλεται στην πρώιμη σύγκλειση των ραφών του κρανίου.Το κρανίο στα βρέφη δεν είναι ενιαίο, όπως στους ενήλικες, αλλά αποτελείται από διαφορετικά μικρότερα τμήματα οστών, που διαχωρίζονται μεταξύ τους με τις ραφές, ώστε το κρανίο να μεγαλώνει μαζί με το υπόλοιπο σώμα.

Αν κάποια από αυτές τις ραφές κλείσει νωρίτερα, τότε το κεφάλι σταματά να μεγαλώνει συμμετρικά και αποκτά ιδιαίτερο σχήμα, που θα αναγνωρίσει ο παιδίατρός και θα σας παραπέμψει για περαιτέρω έλεγχο και αντιμετώπιση.Το σχήμα αυτό είναι διαφορετικό από το παραλληλόγραμμο, που προαναφέρθηκε σε πεεριπτωση πλαγιοκεφαφλίας θέσης.

Στο άρθρο αυτό θα αναφερθούμε στην πλαγιοκεφαλία θέσης, δηλαδή στην πιο συχνή πλαγιοκεφαλία που οφείλεται σε εξωτερική πίεση.

Πώς θα βοηθήσω το παιδί μου;
Η πλαγιοκεφαλία θέσης στην πλειοψηφία των περιπτώσεων μπορεί να αντιμετωπιστεί με ορισμένους απλούς τρόπους.

Πρηνής θέση όταν είναι ξύπνιο
Τα μωρά όταν είναι ξύπνια και μακριά από τα γεύματα μπορούν να περνούν χρόνο παίζοντας μπρούμυτα, καθώς ένας από τους βασικούς λόγους εμφάνισης της είναι ο ύπνος σε ανάσκελη θέση. Με αυτό τον τρόπο γυμνάζουν τους μυς του αυχένα και της ωμικής ζώνης ενώ μειώνουν την πίεση στο κρανίο από το κρεβάτι ή το πάτωμα.

Αλλαγή προσανατολισμού στην κούνια
Το μωρό όταν μπαίνει στην κούνια αγαπά να γυρίζει το κεφάλι από τη μία πλευρά, συνήθως από εκεί που έρχεται το φως ή εκεί που βρίσκονται οι γονείς του. Για να αποφύγετε τη στροφή του κεφαλιού προς τη μια μόνο πλευρά μπορείτε να αλλάζετε τη θέση του βρέφους στο κρεβατάκι του (δηλαδή να τοποθετήσετε το κεφαλάκι του εκεί που την προηγούμενη μέρα είχε τα πόδια του). Επιβοηθητικά, μπορείτε ανά διαστήματα να αλλάζετε και τη θέση της κούνιας μέσα στο δωμάτιο.

ΔΕΝ πρέπει να χρησιμοποιείτε πετσέτες ή μαξιλάρια για να εμποδίσετε το μωρό σας να γυρίσει το κεφάλι του από την άλλη πλευρά καθώς με αυτόν τον τρόπο αυξάνεται ο κίνδυνος ασφυξίας.

Αποφυγή σταθερής συνεχόμενης πίεσης σε μια πλευρά του κεφαλιού
Αποφύγετε τα καθισματάκια αυτοκινήτου και τα καρότσια όσο το μωρό είναι ξύπνιο. Βεβαιωθείτε ότι όταν κρατάτε το μωρό αγκαλιά δεν είναι πάντα από την ίδια πλευρά.

Πότε θα φτιάξει η πλαγιοκεφαλία;
Η επιπέδωση του κρανίου γενικά αρχίζει να υποχωρεί όταν το μωρό αρχίζει να μην είναι συνέχεια ξαπλωμένο, δηλαδή όταν αρχίζει να κάθεται και να σηκώνεται όρθιο. Γενικά το σχήμα του κρανίου φτιάχνει συνήθως μέχρι τα πρώτα γενέθλια του μωρού. Ακόμη και αν τότε δεν βελτιωθεί στο σύνολό της. η εμφανής επιπέδωση είναι τόσο μικρή που καλύπτεται από τα μαλλιά και δεν φαίνεται.

Πότε να ανησυχήσω;
Στις σπάνιες περιπτώσεις που η πλαγιοκεφαλία δεν υποχωρεί με τις προηγούμενες απλές τακτικές, τότε ο παιδίατρος θα σας συστήσει την εφαρμογή ειδικού κράνους, το οποίο έχει αφρώδη επένδυση και εφαρμόζει ίση πίεση σε όλες τις πλευρές του κεφαλιού ή εναλλακτικά λιγότερη πίεση στο σημείο που έχει επιπεδωθεί.

Το χρονικό διάστημα που θα πρέπει το μωρό να φορά το κράνος ποικίλει ανάλογα με την βαθμό της πλαγιοκεφαλίας και την ηλικία έναρξης της θεραπείας, αλλά συνήθως κυμαίνεται από 2 έως 6 μήνες.
Σε περίπτωση που η αιτία της πλαγιοκεφαλίας είναι το ραιβόκρανο απαιτείται επιπλέον και φυσιοθεραπεία, ενώ σε περίπτωση κρανιοσυνοστέωσης συνήθως απαιτείται χειρουργική επέμβαση.

Βικτωρία Κούγια
Παιδίατρος
Ν. Πλαστήρα & Αναξιμάνδρου 30-32
Χαριλάου, Θεσσαλονίκη
Τηλ Ιατρείου: 2314.020.705
Κινητό : 6942.460.588
Email: victoria@kougia.gr
www.kougia.gr

Η παιδίατρος Βικτωρία Κούγια σπούδασε στην Ιατρική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Κατά την  εκπαίδευσή της συμμετείχε στο πρόγραμμα ανταλλαγής φοιτητών “Erasmus” και  εκπαιδεύτηκε στη Ρώμη στο Παιδιατρικό Τμήμα του Πανεπιστήμιου Univercita Cattolica del Sacro Cuore, που βρίσκεται στην πρώτη τριάδα των ιδιωτικών πανεπιστημίων της Ιταλίας. 

Η ειδίκευσή της παιδιάτρου άρχισε στο Νοσοκομείο «Ειδικών Παθήσεων» Θεσσαλονίκης (Ν.Ε.Π.Θ. ή Λοιμωδών), όπου εκπαιδεύτηκε σε όλο των φάσμα των λοιμωδών νοσημάτων, όπως είναι οι λοιμώξεις του αναπνευστικού, γαστρεντερικού, ουροποιητικού και κεντρικού νευρικού συστήματος. Η ειδίκευσή της στην Ελλάδα ολοκληρώθηκε στη Γ’ Παιδιατρική Κλινική του  Ιπποκρατείου Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης,  όπου εκπαιδεύτηκε στην  αντιμετώπιση των οξέως και χρονίως πασχόντων ασθενών, καθώς και στην αντιμετώπιση των επειγόντων περιστατικών.

Για την πληρέστερη κατάρτισή της, μετά την ειδίκευσή της στο Ν.Ε.Π.Θ.  η ιατρός μετέβη στο Λονδίνο, όπου εργάστηκε στη Μονάδα Εντατικής  Νοσηλείας Νεογνών και Τμήμα Φυσιολογικών Νεογνών του  Chelsea and Westminster Hospital, ενός τριτοβάθμιου νοσοκομείου, που βρίσκεται στο κέντρο του Λονδίνου και είναι αναγνωρισμένο  ως “Baby Friendly ” από τη UNICEF. Εκεί μεταξύ άλλων εκπαιδεύτηκε σε θέματα θηλασμού από εξειδικευμένο προσωπικό.Ακολούθως, στο ίδιο τριτοβάθμιο νοσοκομείο εργάστηκε στο  τμήμα της Γενικής Παιδιατρικής, με ασθενείς από τη βρεφική ηλικία έως την εφηβεία και με νοσήματα από όλο το φάσμα της Παιδιατρικής. Ιδιαίτερη έμφαση σε αυτό το τμήμα της εκπαίδευσή της δόθηκε στην αντιμετώπιση παιδιών με σύνθετα γαστρεντερολογικά προβλήματα, καθώς και με  χρόνια σοβαρά προβλήματα που απαιτούσαν νοσηλεία σε Μονάδα Αυξημένης Φροντίδας.

Επόμενο βήμα στην εκπαίδευσή της αποτέλεσε το γνωστό νοσοκομείο του Λονδίνου  Royal Brompton Hospital, που αποτελεί διεθνές κέντρο αναφοράς για αναπνευστικά και καρδιολογικά περιστατικά. Εκεί εργάστηκε στην Μονάδα Εντατικής Παίδων, καθώς και στο Παιδοαναπνευστικό και Παιδοκαρδιολογικό τμήμα με ασθενείς με δύσκολα και απαιτητικά νοσήματα.